रॉकस्टार

रॉकस्टार हा चित्रपट जितका जनार्धन जाखड (जॉर्डन) चा आहे, तितकाच तो हीर कौरचा पण आहे. किंबहुना जॉर्डन च्या या गोष्टीत हीर चे पात्र एका वेगळ्याच उंचीवर आहे. तिची ती उंची जॉर्डन सुद्धा गाठू शकला नाही.

हीर चार वेगवेगळ्या आपल्याला मानसिक स्थितीत दिसते. आणि ती मानसिक स्थिती ही रॉकस्टार या चित्रपटाचा आत्मा आहे, किंबहुना इम्तियाज अलीच्या या गोष्टीत हीरची एक समांतर गोष्ट चालू आहे. हीर भारतातल्या तमाम एका वर्गाचे प्रतिनिधित्व करते की ज्यांना स्वतःचा स्वभाव हा शेवटपर्यंत कळत नाही किंवा त्यांना दुसराच कोणीतरी लागतो जो त्यांना स्वतःची ओळख करून देईल स्वतःच्या कोशातून बाहेर काढून देईल.

हीरची चित्रपटातली पहिली ओळख ही “नीट अँड क्लीन” फाईन लेडी अशा स्वरूपात आहे. अतिशय श्रीमंत कुटुंबातली अशी हीर आहे. हेच ते दाखवण्याचे दात. खरं हीर चा स्वभाव हा जॉर्डन च्या सहवासात आल्यानंतरच कळतो. अंगातली मस्ती… हीरच्या भाषेतले किडे बाहेर काढणारे. याच प्रसंगाचे रूपक “फाया कुन” या गाण्यात घेतलेले आहे.

    कर दे मुझको तु मुझसे ही रिहा……

इथे जॉर्डन हीरला तिच्या कोषातून बाहेर काढतो आणि हीर जॉर्डनला त्याच्या कोषातून बाहेर काढते.

हीरच्या लग्नाच्या प्रसंगात ती जॉर्डनच्या प्रेमात पडली होती पण तो कोश ना हीर तोडू शकली ना जॉर्डन. हाच तो दुसरा कोष समाजाचा. लग्न दुसर्‍याशी केले आणि अक्षरशः सत्व हरवून बसली. ह्या प्रसंगात तिचे मन अक्षर लंबका सारखे हिंदोळे घेत होते काही प्रसंगात ती जॉर्डन बरोबर पळून जाते की काय असेच वाटत होते, हीच तिची तिसरी मानसिक स्थिती होती. आणि बरोबर येथेच जॉर्डन आपल्या अवतीभवती चे सगळेच कोश तोडतो आणि मुक्त पक्ष्यासारखे भ्रमण चालू करतो.

  शहर एक से गांव एक से
  लोग एक से नाम एक से 
  फिर से उड चला…. मै..

हीरची चौथीत मानसिक स्थिती ही प्रागमध्ये दिसली स्वत:ची ओळख झाली होती पण सामाजिक बंधनांमुळे एक प्रकारचा वेगळाच कोषात अडकून पडण्याची स्थिती.. “हवा हवा” हे गाणं तर अक्षरशः हीरच्या या स्थितीला रूपक म्हणून वापरलेले आहे

 हवा हवा राणी हवा
 सोने की दिवारे मुझे खुशी ना ये पाये
 आजादी दे दे मुझे मेरे खुदा
 ले ले तू दौलत और कर दे रिहा

आणि येथे परत आडवी येते ती सामाजिक पत नि इभ्रत. येथे सर्व कोश तोडलेला जॉर्डन आणि अर्धवट कोषात अडकलेली हीर. आणि खऱ्या अर्थाने जॉर्डन पण याच कोषात अडकतो, पण हा कोश तोडू शकत नाही कारण तो हीरचा असतो.

 मेरे बेबसी का खयाल
 बस चल रहा है घडी
 तुझे छीन लू या छोड दु
 मांग लू या मोड दू

आणि शेवटी ती अगदी ठरवून भांडण करते आणि आतून पूर्णपणे तुटते ती परत न उभी राहण्यासाठी. स्वतःभोवती चा शेवटचा कोश तोडता न आल्याने ती स्वतः तुटते. चित्रपटात ही येथेच मरते आणि नवा जॉर्डन चा नवा जन्म होतो.

तुम लोगो की इस दूनिया मे
हर कदम पर इन्सान गलत
मै सही समज के जो भी करू
तुम केहते हो गलत 
मर्जी से जीने की 
क्या तुम सबको अर्जी दू

इम्तियाज अलीचा हा चित्रपट इतर सर्व चित्रपटांपेक्षा येथेच वेगळा ठरतो. दोन गोष्टी यात दाखवलेल्या आहेत आणि दोन्ही अतिशय ठळक आहेत. त्या अतिशय सुंदर पद्धतीने संगीतात आणि त्यापेक्षा गाण्यात गुंफल्या आहेत. दोन प्रकारच्या मानवी मनाच्या गोष्टी….